DNYS blog – Leven met een Beginner’s Mind – De kunst van niet-weten en verwondering

Ken je dat gevoel, dat je ergens zo vertrouwd mee bent geraakt dat je bijna vergeet hoe bijzonder het eigenlijk is?

Als mens zijn we vaak geneigd om te leven vanuit gewoonte. We weten al ‘hoe het zit’, wat er van ons verwacht wordt, hoe we zelf in elkaar steken. We bewegen op automatische piloot.

Zenmeesters noemen dat de geest van de expert — een geest die vol zit. Vol kennis, vol aannames, vol patronen.

Maar juist in het leegmaken van die volle geest, ontstaat ruimte. 

In de ruimte van niet-weten, ontstaat wat in zenfilosofie ‘shoshin’ noemt: de Beginner’s mind. Een geest die open is. Fris. Nieuwsgierig. Niet vastgeroest in ‘zo is het nu eenmaal’, maar bereid om steeds opnieuw te zien, te voelen, te ontdekken, alsof het voor het eerst gebeurt.

Wat is Beginner’s Mind?

De Beginner’s mind is als kijken door de ogen van een kind. Nog vol verwondering van de wereld om zich heen. Het is een mind die open is, nieuwsgierig, zonder vooropgezette ideeën.

Voor een kind is een doos geen doos, maar een raket of een kijkdoos. Een regenplas is geen plas, maar een spiegel om de wolken in te bekijken, een plek waar bladeren kleine bootjes worden of om eindeloos in te stampen. 

In de ogen van een kind is mogelijk. Er zijn geen grenzen, alleen maar ruimte voor verbeelding.

In Zen Mind, Beginner’s Mind, het klassieke werk van zenmeester Shunryu Suzuki, staat een beroemde uitspraak:

“In de geest van de beginner zijn er vele mogelijkheden. In de geest van de expert maar enkele.”

Een Beginner’s mind is ruim en flexibel.
Levend.

Het betekent dat je in elk moment bereid bent om echt te kijken — niet met de ogen van gisteren, maar met de ogen van nu. Het betekent ook dat je bereid bent om te blijven leren. Om iedere situatie als nieuw te zien. 

Expert mind: de valkuil van weten

Het tegenovergestelde van de Beginners mind is de Expert mind. Een houding die ervan uitgaat dat je bepaalde dingen al weet, wat juist kan leiden tot: 

• Vastgeroeste patronen: je denkt dat je weet hoe iets zit, en sluit daardoor andere perspectieven uit.
• Afsluiting voor verwondering: je herkent een situatie (“dit heb ik al eens meegemaakt”) en bent daardoor minder ontvankelijk voor nuance.
• Automatische piloot: je reageert vanuit gewoonte, niet vanuit aanwezigheid.
• Ego-identificatie: “Ik ben al zo ver.” Of: “Ik moet dit goed kunnen.” Dat kan je juist blokkeren in je ervaring of groei.
• Oordelen en vergelijken: je bent sneller geneigd te beoordelen wat ‘goed’ is — bij jezelf of bij anderen. Maar die neiging vernauwt je waarneming, creëert de illusie dat er maar één manier is om iets te doen en draait om prestatie in plaats van de ervaring.

Beginner’s mind cultiveren in het dagelijks leven

Het oefenen van een Beginner’s mind is eigenlijk heel simpel. Bijvoorbeeld: 

• Doe iets bekends op een andere manier
  Loop eens een andere route naar je werk. Eet met je niet-dominante hand. Doorbreek patronen.
• Stel oprechte vragen, ook als je het antwoord denkt te weten
  Vraag iemand: “Wat betekent dit voor jou?” en luister echt. Luisteren zonder te wachten op jouw beurt om te spreken is een oefening in shoshin.
• Laat labels los
  Probeer gedurende een wandeling te kijken zonder dingen te benoemen. In plaats van ‘boom’, ‘auto’, ‘vogel’, zie alleen kleur, beweging, vorm. De wereld wordt opnieuw levend.
• Vertraag
  Als je vertraagt, word je bewuster van wat normaal aan je voorbij gaat. Probeer thee zetten met volledige aandacht. Eén handeling tegelijk. Geen haast.

De Beginners Mind op de yogamat

Ook op de yogamat of het meditatiekussen kun je de Beginner’s mind oefenen. Elke houding en iedere ademhaling is een uitnodiging om te onderzoeken wat je kunt waarnemen in dit moment. Alsof je het voor het eerst beleeft — wat ook zo is! Je lichaam voelt elke dag anders en je hebt nog nooit op deze dag in deze houding gestaan. 

Zeker als je al langer yoga of meditatie of ademwerk beoefent, is het verleidelijk om in gewoonte of zelfs verwachting te vervallen. De kunst is om je practice met een Beginners mind te blijven ervaren. 

Juist die Beginners mind brengt je in het moment waar je de ruimte kunt zijn voor wat er op dit moment in jou leeft.

De moed om ‘weten’ los te laten

Beginner’s Mind vraagt moed. Het vraagt dat je je comfortzone verlaat. Dat je je zekerheden durft los te laten en jezelf toestaat leerling te zijn — ook als je al ver gevorderd bent.

Niet-weten kan spannend zijn. In een wereld die vraagt om zekerheid en antwoorden, voelt toegeven dat je iets niet weet soms als falen.

Maar juist daarin schuilt vrijheid. Wanneer je jezelf toestaat niet te weten, ontstaat ruimte:

• Ruimte voor nieuwe inzichten.
• Ruimte om vragen te stellen die je misschien vergeten was te stellen.
• Ruimte om weer écht aanwezig te zijn.

Niet de expert die alles weet, maar de leerling die alles blijft ontdekken, leeft voluit.

Of je nu net begint met yoga of al jarenlang op de mat staat — Beginner’s mind blijft een waardevolle gids.

Elke ademhaling, elke beweging, elke ervaring kan anders zijn dan gisteren. En juist in die open blik ligt de sleutel tot echte verdieping.

Altijd blijven leren

Binnenkort starten er nieuwe opleidingen bij De Nieuwe Yogaschool om te blijven verdiepen en met nieuwe ogen naar je practice te kijken. Opleidingen waarin jouw eigen wijsheid én nieuwsgierigheid centraal staan, zoals:

• Ademcoach Opleiding
• Schoolverlichting
• Vinyasa Yoga Training
• Yin Yoga Opleiding
• Basisopleiding Yogatherapie

Voel je welkom.